0902262232
Không còn phải đạp côn, chọn số phức tạp như hộp số sàn, ô tô hộp số tự động đã giúp việc lái xe trở nên đơn giản hơn rất nhiều. Những chiếc xe ô tô số tự động được đánh giá là dễ lái hơn, giúp người lái giảm bớt nhiều thao tác khi vận hành xe.
Tuy nhiên, đi cùng với sự tiện dụng của xe số tự động thì kèm những rủi ro, (ví dụ đơn giản nhất là đạp nhầm chân phanh thành chân ga,.. có thể gây ra những hậu quả khôn lường), và để lái xe số động an toàn người lái cần nắm rõ những điều sau.
Cách lái xe số tự động không chỉ áp dụng riêng cho dòng xe số tự động AT mà áp dụng chung cho xe sử dụng các loại hộp số tự động khác như xe hộp số vô cấp CVT, xe hộp số ly hợp kép DCT…
Danh mục bài viết
Các bước cơ bản khi lái ô tô số tự động
Nắm rõ Luật Giao thông
Người lái cần nắm rõ Luật Giao Thông mới nhất, đặc biệt là ý nghĩa các biển báo giao thông. Đây là điều rất quan trọng giúp bảo vệ bản thân và những người cùng tham gia giao thông.
Kiểm tra vị trí ngồi
Điều đầu tiên khi bước vào xe là kiểm tra vị trí ngồi. Hãy điều chỉnh ghế ngồi sao cho có được tư thế đạp chân ga/chân phanh và điều khiển vô lăng thoải mái nhất.
Kiểm tra gương chiếu hậu trong và ngoài
Gương chiếu hậu xe rất quan trọng. Do đó cần kiểm tra và điều chỉnh gương chiếu hậu để có được tầm quan sát tốt nhất. Lưu ý hạn chế tối đa việc chỉnh gương khi đang lái xe vì sẽ rất nguy hiểm.
Thắt dây an toàn
Sau khi đã có được tư thế ngồi tốt nhất, có được tầm nhìn rộng nhất qua các gương chiếu hậu, người lái cần thắt dây an toàn. Đây là bước bắt buộc phải có. Vì thắt dây an toàn sẽ giúp bảo vệ, giảm thiểu chấn thương nếu xảy ra va chạm.
Kiểm tra bảng đồng hồ
Kiểm tra một lượt tình trạng xe thông qua những thông tin trên cụm đồng hồ sau vô lăng. Hãy chắc chắn rằng tình trạng xe bình thường và đã sẵn sàng khởi động.
Nắm rõ các ký hiệu xe số tự động trên cần số
Để lái xe số tự động, người lái cần nắm rõ, hiểu ý nghĩa các ký hiệu số tự động trên cần số. Nhìn chung, các ký hiệu trên hộp số tự động là giống nhau ở hầu hết các dòng xe hơi. Chúng thường là chữ cái viết tắt của các từ tiếng Anh mô tả chức năng tương ứng. Cụ thể:
- Ký hiệu P (Parking): Sử dụng số P khi động cơ khởi động hoặc đỗ xe.
- Ký hiệu D (Drive - số tiến): Khi khởi động xe, người lái chỉ cần gạt từ P sang D để xe tiến. Xe sẽ tiến khi người lái nhả chân phanh, còn khi nhấn chân ga, xe sẽ tăng tốc. Thông thường trên đường nội đô, bằng phẳng, người lái chỉ cần sử dụng chế độ D.
- Ký hiệu R (Reverse - số lùi): Sử dụng khi cần lùi xe.
- Ký hiệu N (Neutral - số 0): Hay số “mo”, là trạng thái tự do của xe, động cơ xe hoạt động nhưng bánh xe không di chuyển. Số N chỉ dùng khi bảo dưỡng hoặc sửa xe.
Một số ký hiệu số tự động ô tô mở rộng:
- Ký hiệu D1 - D2 - D3 (hoặc OD - overdrive): Với các cung đường khó, gập ghềnh hay dễ sụt lún, các chế độ lái D1, D2, D3, OD giúp tăng mô-men xoắn, hỗ trợ xe tăng tốc độ.
- Ký hiệu M (Manual): số tay hay số sàn, thường có thêm dấu “+” (biểu thị tăng số) hoặc dấu “-” (giảm số)
- Ký hiệu S (Sport): chế độ lái Sport thường gặp với các mẫu xe thể thao. Chế độ này giúp động cơ xe mạnh mẽ, tốc độ, mang tới cảm giác phấn khích cho người lái
- Ký hiệu L (Low): chế độ số thấp, dùng khi xe lên xuống dốc hoặc chở vật nặng
- Ký hiệu B (Brake): tương tự L, có tác dụng hãm xe mà không cần rà phanh liên tục, đặc biệt khi phải xuống dốc
Hướng dẫn cách lái xe số tự động sao cho an toàn
Cách khởi động xe số tự động
Để khởi động xe số tự động, người lái thực hiện các bước sau:
- Đạp giữ chân phanh
- Bật chìa khoá khởi động với dòng xe khởi động bằng chìa hoặc nhấn nút bấm khởi động với dòng xe khởi động bằng nút bấm
- Giữ nguyên chân phanh, kéo nhả phanh tay
- Giữ nguyên chân phanh, chuyển cần số từ vị trí P (số đậu) sang số D (số tiến)
- Nhả chân phanh, chuyển sang đạp nhẹ chân ga để xe từ từ di chuyển
Cách dừng đỗ xe số tự động
Khi dừng đỗ xe hộp số tự động, cần chuyển số về vị trí P (số đậu). Cách dừng đỗ xe số tự động như sau:
- Khi gần đến điểm muốn dừng bắt đầu giảm ga, sau đó đạp rà phanh để xe giảm tốc từ từ, cuối cùng đạp mạnh phanh để xe dừng hẳn
- Giữ nguyên chân phanh, kéo phanh tay
- Đẩy cần số về số P (số đậu).
- Tắt máy xe
Ở đây, có một số tranh cãi nền việc nên kéo phanh tay trước hay về P trước. Theo hướng dẫn cách lái xe số tự động an toàn từ các hãng xe, khi đỗ xe các bước thực hiện theo thứ tự sẽ là: đạp chân phanh - kéo phanh tay - về số P - tắt máy. Như vậy nên kéo phanh tay trước khi về P.
Một số chuyên gia còn cho rằng nếu cẩn thận hơn nên thêm một bước chuyển số về N. Số N (hay số “mo”) là số ở chế độ tự do, ngắt kết nối giữa động cơ và hộp số, thường dùng khi cần đẩy xe hoặc kéo xe. Nếu thêm bước chuyển về số N thì cụ thể các bước sẽ là: đạp chân phanh - chuyển số về N - kéo phanh tay - về số P - tắt máy.
Lái xe số tự động dừng đèn đỏ
Để dừng đèn đỏ khi chạy xe số tự động, người lái thực hiện các bước sau:
Khi gần đến vị trí dừng đèn đỏ tiến hành nhả chân ga chuyển sang đạp chân phanh đến khi xe dừng hẳn. Nếu thời gian dừng tầm 15 giây thì giữ nguyên chân phanh đợi đến khi đèn xanh bật thì nhả chân phanh, đạp chân ga cho xe di chuyển tiếp tục.
Nếu thời gian dừng trên 15 giây thì nên chuyển cần số xe tự động về số N, đồng thời vẫn giữ nguyên chân phanh hoặc lâu hơn có thể kéo phanh tay. Khi đèn xanh bật, giữ chân phanh, nhả phanh tay, đẩy cần số về D và chuyển chân phanh sang chân ga để xe tiếp tục di chuyển.
Lùi xe số tự động
Để xe di chuyển lùi cần chuyển số về vị trí R (số lùi). Cách lùi xe số tự động như sau:
- Đạp chân phanh
- Chuyển cần số từ D (số tiến) về số R (số lùi)
- Phối hợp nhịp nhàng giữa chân phanh và chân ga để xe lùi
- Sau khi đã lùi xe vào vị trí mong muốn thì thực hiện các bước đỗ xe như hướng dẫn bên trên
Cách vào số xe ô tô tự động đúng cách
Về số N khi đang chạy xe
Nhiều người cho rằng việc để số N một lúc khi xe đang chạy giúp tiết kiệm nhiên liệu. Tuy nhiên thực tế thói quen này sẽ gây hại cho hộp số. Theo các chuyên gia, việc chuyển đổi liên tục giữa số D và số N khiến các chi tiết trong hộp số phải liên tục thay đổi chu trình hoạt động, dễ dẫn tới làm giảm tuổi thọ hộp số.
Ngoài ra, việc để số N khi xe đang chạy cũng rất nguy hiểm. Bởi lúc này xe không thể giảm tốc bằng phanh động cơ. Đặc biệt, lúc đang chạy xe mà cần số ở vị trí N sẽ dễ bị chuyển nhầm về R hoặc P, rất nguy hiểm.
Về số N khi dừng đèn đỏ
Việc chọn số nào khi dừng đèn đỏ là chủ đề gây tranh cãi khá nhiều trên các diễn đàn xe hơi. Nhưng theo các chuyên gia, việc chọn một số cố định nào đó khi tạm dừng xe là không chính xác. Bởi người lái cần linh hoạt lựa chọn số phù hợp với từng hoàn cảnh.
Một số ý kiến cho rằng nếu dừng đèn đỏ, thường xuyên để số D và đạp phanh sẽ gây hao xăng và hao mòn hộp số. Trong khi chuyển về N và kéo phanh tay sẽ giúp người lái đỡ mỏi chân khi không cần đạp phanh liên tục. Đồng thời đảm bảo an toàn hơn nếu rơi vào trường hợp có xe đâm từ phía sau.
Tuy nhiên theo các kỹ sư, việc chuyển từ số D sang N và ngược lại sẽ khiến các chi tiết trong hộp số phải thay đổi chu kỳ hoạt động. Nếu việc này diễn ra với tần suất cao dễ làm giảm tuổi thọ hộp số.
Do đó, cách xử lý phù hợp nhất là nếu thời gian dừng lâu, người lái mới nên chuyển về số N và kéo phanh tay. Còn nếu thời gian dừng ngắn thì vẫn nên giữ số D và đạp chân phanh.
Về số N khi xuống dốc
Nhiều người chọn về số N khi xuống dốc là vì lầm tưởng sẽ giúp tiết kiệm nhiên liệu. Thực tế lại rất nguy hiểm. Chọn số N để xuống dốc đồng nghĩa với việc để xe chạy theo quán tính. Khi này xe không thể phanh bằng động cơ. Nếu muốn giảm tốc chỉ có thể đạp chân phanh liên tục. Nguy cơ nóng phanh, hỏng phanh là rất cao. Có thể thấy, nếu xuống dốc bằng N thì khả năng mất kiểm soát là rất lớn.
Do đó không nên về số N khi đổ dốc. Điều này thật sự không cần thiết, bởi lẽ nhiều xe số tự động hiện nay có thể tự ngắt nguồn cung cấp nhiên liệu khi xe đang xuống dốc. Mặt khác nếu về số N rồi khởi động xe trở lại còn có thể gây tốn kém nhiên liệu hơn.
Về số N trước khi về số P
Với địa hình bằng phẳng thì việc về P trước hay kéo phanh tay trước khi dừng xe không quá khác biệt. Nhưng với địa hình không bằng phẳng, nếu xe chưa dừng hẳn đã về P rồi khóa nhanh tay, khi nhả chân phanh xe dễ bị dằn mạnh. Nếu thường xuyên sẽ ảnh hưởng đến hộp số. Quy trình dừng xe đúng cách là khéo phanh tay rồi mới chuyển về P. Tốt hơn có thể thực hiện thêm bước trung gian là chuyển về số N trước rồi kéo phanh tay và về P cuối cùng.
Các số D1, D2, D3
Các chế độ D1, D2, D3 hỗ trợ rất tốt khi xe di chuyển lên, xuống dốc cần sức kéo hoặc lực hãm lớn. Có thể hình dung khi lên dốc, xe cần sức kéo lớn. Ngược lại khi xuống dốc, xe sẽ có xu hướng lao nhanh theo quán tính, khi này cần lực hãm lại để giảm tải cho phanh.
Tuỳ theo độ dốc mà người lái sẽ dò số chọn số D1, D2 hoặc D3. Để dò tìm số, người lái chỉ cần chuyển cần số về D1, D2 hoặc D3. Số nào mà xe vẫn giữ tốc độ chậm bình thường không cần rà phanh thì đó là số phù hợp. Độ hãm sẽ giảm dần theo cấp số, D1 có lực hãm mạnh nhất, D3 có lực hãm ít nhất.
Số tay M
Trên xe số tự động vẫn trang bị chế độ chuyển số tay M (Manual) thường có ký hiệu M+ M-. Người ta dùng số tay trong các trường hợp muốn kiểm soát như khi cần tăng tốc nhanh, cần leo dốc, đặc biệt là xuống dốc. Việc chọn số phù hợp sẽ giúp tăng độ hãm, có thể phanh xe bằng động cơ, từ đó giảm áp lực lên hệ thống phanh.
Ở nhiều dòng xe số tự động, nhà sản xuất thường trang bị thêm lẫy chuyển số tích hợp sau vô lăng. Lẫy chuyển số này giúp người lái có thể sang số tay khi chạy xe ở chế độ S (Sport) hay M (Manual).
Tuy nhiên nếu chưa lái rành, bạn nên hạn chế sử dụng số tay. Bởi khi dùng số tay thì xe sẽ không tự động chuyển số khi tăng tốc.
Kỹ thuật lái xe số tự động
Đạp phanh khi khởi động xe
Khi khởi động xe số tự động, người lái cần đạp hết bàn phanh, cần số ở vị trí P và kéo phanh tay. Điều này sẽ đảm bảo an toàn, tránh việc xe tăng tốc đột ngột.
Dùng chân phải để đạp ga và đạp phanh
Dùng 2 chân để lái xe số tự động được xem là lỗi cơ bản phổ biến nhất. Thói quen đạp cùng lúc 2 chân, 1 chân đạp ga và 1 chân đạp phanh rất nguy hiểm. Khác với lái xe số sàn khi phải đạp thêm chân côn, với xe số tự động chỉ có bàn đạp ga và phanh. Đa phần các dòng xe ô tô hiện nay, chân phanh và chân ga được thiết kế hướng về chân phải nên có thể điều khiển thoải mái bằng chân phải.
Nếu người lái dùng chân trái để đạp phanh thì sẽ hơi chéo, kiểu ngồi bị động. Khi cần phanh gấp thường không đủ lực hay phản xả không nhanh. Mặt khác, lái xe bằng 2 chân sẽ rất dễ rời vào lỗi đạp chân ga và phanh cùng lúc. Bởi chân phải đang đạp ga, khi cần phanh thì chân trái đạp phanh, chân phải sẽ hiếm khi nhả ga kịp lúc. Việc đạp ga và đạp phanh cùng lúc dễ làm mòn má phanh, mòn lốp ô tô, gây hại hộp số, lại còn hao xăng.
Quan trọng hơn, đạp ga và phanh bằng 2 chân còn dễ khiến người lái không phản ứng kịp trong các tình huống khẩn cấp. Điều này dẫn đến đạp nhầm chân phanh và chân ga. Đã có không ít vụ tai nạn nghiêm trọng xảy ra do nguyên nhân này.
Vì thế, khi lái xe số tự động, người lái chỉ nên dùng 1 chân phải để đạp phanh/ga. Điều này sẽ giúp người lái có được thói quen “không ga thì phanh”. Từ đó tránh tình trạng đạp ga và phanh cùng lúc, lại vừa tránh được rủi ro đạp nhầm chân ga.
Đạp phanh khi chuyển số từ vị trí P hoặc N
Trong bất kỳ trường hợp nào, khi cần chuyển số từ vị trí P hoặc N sang những số khác, người lái phải luôn đạp chân phanh. Tuyệt đối không đạp chân ga khi chuyển số từ P hoặc N sang số khác. Vì dễ gây tăng tốc đột ngột. Ngoài ra cũng cần đạp phanh khi chuyển số khác về số N để tránh bị mất lái.
Để chân chờ trên bàn đạp phanh
Khi xe đang tạm dừng, rất nhiều người vô ý để chân chờ trên bàn đạp ga. Điều này đã sai với quy tắc “không ga thì phanh” và rất nguy hiểm. Bởi nếu xảy ra tình huống bất ngờ, người lái rất dễ đạp luôn vào chân ga. Dẫn đến tình trạng tăng tốc đột ngột, mất kiểm soát. Vì thế, nếu không cần đạp ga, người lái xe nên thay đổi mũi chân của mình sang hướng bàn đạp phanh.
An toàn khi lái xe số tự động
Không để chai nước ở sàn xe
Nhiều người có thói quen đặt chai lọ hay các vật dụng khác ở sàn xe, ngay dưới ghế lái. Điều này rất nguy hiểm bởi những món đồ này có thể lăn vào, gây kẹt chân ga, chân phanh. Do vậy, tuyệt đối không đặt bất kỳ đồ vật nào ở khu vực sàn xe ghế lái. Bên cạnh đó, chủ xe cũng nên thường xuyên vệ sinh cabin để đảm bảo khu vực này sạch sẽ và thông thoáng. Có thể sử dụng các loại thảm sàn ô tô chống trượt.
Không mang dép hay giày cao gót khi lái xe
Với thiết kế gót cao đặc trưng, giày cao gót sẽ gây ít nhiều khó khăn khi điều khiển chân ga và chân phanh. Trong khi đó, nếu mang dép, quai dép cũng dễ bị móc vào bàn đạp ga/phanh. Đã có một số vụ tai nạn xảy ra vì các nguyên nhân này. Do vậy, khi lái xe ô tô, người lái nên mang giày bình thường hoặc lái xe bằng chân trần. Nếu cởi bỏ giày lưu ý không đặt giày ở khu vực ghế lái để tránh mắc kẹt vào chân ga, chân phanh.
Thường xuyên kiểm tra tình trạng xe
Nếu hệ thống vận hành của xe xảy ra lỗi, hệ thống đèn báo lỗi hộp số ô tô ở cụm đồng hồ sau vô lăng sẽ bật sáng. Trong quá trình sử dụng xe, người lái nên chú ý quan sát hệ thống đèn báo này. Nếu thấy đèn báo lỗi bật sáng nên chủ động đưa xe đến gara kiểm tra càng sớm càng tốt. Ngoài ra, để hộp số vận hành êm ái cần kiểm tra và thay dầu hộp số định kỳ.
